Özgeçmişin Biçimi

• Biçim neden önemlidir?

Özgeçmiş, her şeyin ötesinde yaptığınız bir iştir, sizin bir ürününüzdür ve özgeçmişin kendisi sizinle ilgili önemli bilgiler verir. İletişim ve organizasyon konusunda sizi özgeçmişten daha iyi yansıtan birşey daha olamaz. Bu nedenle sadece içeriğe değil, aynı zamanda biçim ve formatla ilgili tüm detaylara önem vermelisiniz.

• Özgeçmiş kaç sayfa yazılmalıdır?

Özgeçmiş ile ilgili her konuda olduğu gibi sayfa adedi konusunda da bir kısıtlama getirilemez. Ancak çok uzun yazmak doğru değildir. 1 ya da 2 sayfa yazmak tercih edilmelidir.

Çoğu işverenler 1 sayfayı tercih ederler. Az yer kaplayarak yoğun bilgi vermek işverene “sizin zamanınıza değer veriyorum” mesajını verir.

Birden fazla sayfa kullanıldıysa en önemli bilgileri ilk sayfaya yazmak doğru olur.

• Daktilo mu? El yazısı mı? Bilgisayar mı?

Siz siz olun özgeçmişinizi el yazısı ile yazmayın. Hele hele el yazınız kötü ise asla denemeyin. Daktiloyla yazmak en son çareniz olmalıdır ve elektronik daktilo ile yazılmalıdır.

Şimdi bir adım daha ileriye gidelim ve tüm bölümlerde en çok dikkati çekmek istediğimiz bölümleri kalın harflerle yazalım. Böylece özgeçmişimiz, kolay okunan, dikkati dağıtmayan ve önemli noktalara işaret eden bir hale geldi:

• Fotoğraf koymak şart mıdır?

Hemen “tabii ki evet!” demeyin. Kitabın ilk bölümlerinde özgeçmişin amaçlarını anlatırken söylediklerimi hatırlayın: “Özgeçmişin amacı sizi işverene sunmaktır. Öyle sunmalı ki işveren sizinle görüşme yapmayı istesin.” Fotoğraf koyup koymamayı bu görüşler ışığında kararlaştırmak gereklidir.

İş için şansınızı artıracağını düşünmedikçe fotoğraf koymamalısınz. Özgeçmişinizi inceleyerek kişinin önyargıları ya da çektirdiğiniz fotoğrafın çok kaliteli olmayışı gibi etkenler görüşmeye çağrılmanızda olumsuz rol oynayabilir.

Görünümünüzün çok önemli olduğu ve fotoğraflı özgeçmiş göndermenizin altı çizilerek, önemle belirtildiği durumlardaysa fotoğrafsız özgeçmiş göndermemek gerekir. Örneğin müşteriyle yüz yüze geleceğiniz, tanıtım gibi işlere başvururken fotoğraf koyun, ama araştırma geliştirme bölümüne başvururken fotoğraf koymak zorunda değilsiniz.

Tam boy fotoğrafınızı ya da büyük bir aile fotoğrafınızdan kestiğiniz fotoğrafınızı asla yollamayın.

Özgeçmiş yazılarını incelerken genellikle fotoğraf konusunda şu hatalara rastlıyorum:

• Asık bir yüz
• Aşırı gülen bir yüz (vesikalık çektirirken doğal olmak çok zordur)
• Aşırı saç yapımı
• Aşırı makyaj
• Fazlaca rötuş yapılmış fotoğraf (rötuşlar hemen kendini belli eder)
• Ciddi bir işe fazla spor giyim, ya da tam tersi
• Bakımsız bir saç
• Fotoğrafçının, fotoğraftan büyük ismi
• Bezgin ve çökmüş bir ifade

Gördüğünüz gibi fotoğrafınızdaki aksaklıklar ve inceleyen kişinin önyargıları, özgeçmişinizin etkisi üzerinde büyük rol oynuyor. Bu nedenle fotoğraf konusunda çok dikkatli olun:

1. Gerekmiyorsa fotoğraf koymayın
2. Gerekiyorsa iyi ve kaliteli bir fotoğraf koyun, yüz ifadenizin doğal, dinamik ve pozitif olmasına dikkat edin.

Özgeçmişinizi Oluşturan Maddeler

• Temel öneriler

Özgeçmişinizi oluşturan tek tek maddelere geçmeden önce birkaç temel öneri yapmak istiyorum. Tek tek maddeleri yazarken aşağıda yazdıklarımı sakın gözden kaçırmayın.

• Özgeçmişinizde kesin olması gereken bölümler: isim, adres, telefon, eğitim ve iş tecrübesidir. Diğer bölümlerin olup olmaması size bağlıdır. Olabilecek tüm bölümleri sıralayalım:

İsim, adres ve telefon: Bu bölüm kendinizle ilgili en temel “ilişki kurabilme bilgileri”ni verdiğiniz bölümdür.

Eğitim: Eğitim geçmişinizle ilgili bilgilerin yer aldığı bölümdür.

İş tecrübesi: İş yaşamıyla ilgili bilgiler yer alır.

Aktiviteler: İş yaşamı ve hobi dışındaki çalışmalar yazılır.

Yabancı dil: Bildiğiniz diller ve dereceleri yazılır.

Hobiler: Başvuruyu güçlendirecek hobiler yazılır.

İş / Kariyer Hedefi: İş yaşamındaki kariyer hedefi yazılır.

Kişisel bilgiler: Bu bölümde medeni hal, doğum tarihi gibi bilgiler yer alır.

• Hangi bölümlere yer verirseniz verin, en başlara yazacağınız ve en çok yer ayıracağınız bölümler, başvurunuzu en çok destekleyecek olan özelliklerinizi anlattığınız bölümler olmalıdır.
• Özgeçmişinizde kullandığınız cümle yapısı da önemlidir ve okuyana mesajlar verir. “Toplantıları organize etti, halka açık 76 toplantı düzenledi” gibi cümleler hedefe yönelik mesaj verirler. Bu tür cümle yapısını seçebilirsiniz. Bazı insanlar da tamamlanmış cümleyi severler. Unutmamanız gereken nokta şudur: Hangi cümleyi secerseniz seçin özgeçmişiniz boyunca hep aynı tip cümleyi kullanmalısınız.
• Kelime ve cümle tekrarından kaçının. İfadelerinizde “Ben” öznesini kullanmak her zaman olumlu etki yapmaz.
• Yazım ve ifade bozuklukları olmamasına çok dikkat edin, gerekirse bu konularda uzman bir kişiye okutun. Örneğin çok rastladığım bir cümle olan “1981 yılından itaberen finans sektöründe çalışıyorum” diye yazmayın (doğrusu, “1981 yılından beri finans sektöründe çalışıyorum” diye yazmaktır.)
• Anlamını ya da yazılışını bilmediğiniz kelimeleri kullanmayın. Yani hiçbir işyerine “fool taym” çalışmak için başvurmayın.
• Geçenlerde aldığım bir özgeçmişten bazı bölümleri buraya aktarıyorum: “.. Kasım 1990 da isimden ayrildim… Ingilizceye çok iyi derecede hakimim. Ekip calismasinda başariliyim ve yaraticiyim.” Gördüğünüz gibi Amerikan klavye ile yazılmış bu Türkçe özgeçmişte çok komik bir durum ortaya çıkmıştır. Böyle bir duruma düşmeyin.

• İngilizce ve Türkçe özgeçmiş başlıkları

Yukarıdaki bölümleri özgeçmişinize yazarken Türkçe ve İngilizce olarak şu başlıkları kullanabilirsiniz:

İsim, Adres ve Telefon Bölümünün Yazılması

İsim, adres ve telefonun yazılması, özgeçmişinizin en önemli bilgileridir. İnsanlar sizinle bu bilgilerle ilişki kurarlar. Bu bölüme çok önem verin.

• Bu bilgiler kâğıdın neresine yazılmalıdır:

Genellikle üst ortaya ve büyük harflerle yazılır. Sol üst köşeye adınızı yazmayın, dosyalandığında adınız okunmaz. Sağ üst köşeye de yazılabilir. Kalıcı ve geçici olmak üzere iki adres yazacaksanız, üst sağa ve sola yazabilirsiniz. Tabii ki ilk bakılması gereken adresi sağ üst köşeye yazmalısınız.

Eğitim Bölümünün Yazılması

• Eğitim, kâğıdın neresine yazılmalıdır:

Eğer öğrenci iseniz ya da yeni mezunsanız bu bölümü iş tecrübenizden daha önce yazın. Hatırlarsanız daha önce “özgeçmişe yaptığınız her şeyi ve tüm yeteneklerinizi, hobilerinizi yazmak yerine en etkili olacakları seçerek yazmalısınız. Yazınızda en fazla bölümü ise bu seçtikleriniz arasında en önemli olanlara ayırmalısınız” demiştik.

• Bu prensipten hareket ettiğimizde yeni mezun bir gencin (okul döneminde part time işlerde çalıştıysa da) en önemli değerinin çoğunlukla, aldığı eğitim, okuduğu okul, aldığı dersler ve okuldaki aktiviteler olduğunu düşündüğümüzde, eğitim bölümünün başta yer almasının gereği ortaya çıkar.

• Aldığınız dersleri yazmalı mısınız?

Bu sorunun cevabı da, diğer sorular gibi sizin içinde bulunduğunuz duruma bağlıdır. Eğer durumunuz aşağıdakilerden birine uyuyorsa dersleri yazmanızın faydası vardır:

* Eğer öğrenciyseniz ya da yeni mezunsanız

* Aldığınız dersler, başvurduğunuz işyerinin ilgisini çekecek ve size avantaj kazandıracak derslerse

Aldığınız derslere ek olarak, okul boyunca aldığınız dereceleri, (mezun değilseniz) tahmini mezuniyet tarihinizi, yoğunlaştığınız konuları, hazırladığınız projeleri, master ya da doktora tezinizi yazmanız da yararlı olabilir.

İş Tecrübesi Bölümünün Yazılması

Eğer yeni mezun değilseniz özgeçmişinizin en önemli bölümü budur. İnsan Kaynakları yöneticileri “gelecek performansı anlamanın en iyi yollarından birinin geçmiş performansı incelemek olduğuna” inanırlar. Bu nedenle bu bölümde dikkat edeceğiniz çok fazla detay vardır. Gelin birlikte inceleyelim.

• Hangi bilgiler mutlaka yazılmalıdır?

Bu bölüme çalıştığınız firmanın adı, giriş ve çıkış tarihleriniz ve görev unvanınız mutlaka yazılmalıdır. Bunlar temel bilgilerdir.

Tarihleri yazarken ay ve yıl yazılmalıdır. Firmanın adresine gerek yoktur, şehir yeterlidir.

Pozisyonunuzu işyeri adından önce yazın.

Amirlerinizi yazmaya gerek yoktur. Ancak örneğin, ilgili sektörde çok tanınmış ve çok etkili bir kişinin asistanlığını yaptıysanız bunu belirtmekte fayda olabilir.

• Bütün işyerleri yazılmalı mıdır?

Özgeçmişe yapılan tüm paralı, parasız, full time ve part time işler yazılmalıdır diye bir kural yoktur. Önemli olan işverene eski tecrübenizi anlatırken aynı zamanda onun şirketine neler katabileceğinizi göstermektir.

Bu nedenle çok fazla iş tecrübeniz varsa, çok kısa ve part time olanlardan başlayarak elemeler yapabilirsiniz. Başka bir deyişle bu bölüme, başvurduğunuz yerin gereksinimi olan yetenek ve kaliteleri geliştirmenizi sağlamış olan tüm işleri yazmalısınız.

Kısa süreli işlerin zaten süreli olduğunu belirtin.

• “Sorumluluklar” ya da “Responsibilities” diye başlık atmayın!

Özgeçmişiniz iş tanımınızı yazacağınız yer değildir. Satış şefi dediğiniz zaman insan kaynakları yöneticileri yaklaşık olarak ne yaptığınızı anlarlar. Onlara “satışları artırmak için çaba gösterdiğinizi” yazmayın, onlara yaptığınız işlerin boyutlarını ve neler başardığınızı yazın.

• İşvereni etkileyecek başarılarınızı yazın.

İşverenler sizi işe aldıkları zaman onun şirketine ne katacağınıza bakarlar. Bunu onlara anlatmanın en iyi yolu kuru bir şekilde sorumluluklarınızı sıralamak değil geçmiş işlerinizde neler başardığınızı yazmaktır.

İş hayatında başarılar genellikle satış artışı, verimlilik ve kârlılıkla ifade edilir. Sizde bu kriterlerle ifade edilen başarılarınızı yazın. Yeni bir proje uyguladıysanız satışlara ve kârlılığa olan etkisini yazın. Ayrıca aldığınız terfileri ve ödülleri de ekleyin. Muğlak, pek inandırıcı olmayan, yuvarlak ifadeler kullanmayın. Işte yanlış örnekler:

Bunun yerine, ulaştığınız hedefleri anlatmak için mümkün olduğu kadar rakamları kullanmalısınız. İşte doğru örnekler:

Bölümünüzün büyüklüğünü anlatırken size bağlı eleman sayısını yazabilirsiniz.

• Doğru ve aktif fiiller kullanmak!

İş tecrübenizi anlatırken ve tüm özgeçmişinizde doğru ve aktif fiiller kullanmaya özen gösterin. Türkçe ve İngilizce toplam 254 fiili ve örnek kullanımlarını Bölüm 14’te listeledim. Bu fiillerin özelliği açıklayıcı ve etkileyici olmasıdır.

Genel olarak kullandığınız ifadeler dinamik, aktif ve pozitif olmalıdır. Pasif ve savunmacı ifadeler sizi iyi tanıtmazlar. Pasif cümlelere örnekler verelim:

• En önemli işe en çok yeri vermek.

Kitabın ilk bölümlerinde “özgeçmişe yaptığınız her şeyi ve tüm yeteneklerinizi, hobilerinizi yazmak yerine en etkili olacakları seçerek yazmalısınız. Yazınızda en fazla bölümü ise bu seçtikleriniz arasında en önemli olanlara ayırmalısınız” demiştim. Bu prensibi iş tecrübesi bölümünde de kullanmalısınız.

Genellikle en son işinize en çok yeri ayırmanız doğrudur. Bunun iki nedeni vardır: Birincisi işverenler sizin en son yaptığınızla ilgilenirler. Zaten normal olarak son geldiğiniz nokta iş hayatınızda en etkin olduğunuz noktadır. İkinci fayda şudur: İlk işlerinize daha az yer ayırıp son işlere gelirken gitgide daha çok yer ayırırsanız, doğal olarak iş hayatınızdaki gelişimi vurgulamış olursunuz.

• Bunlara dikkat edin!

Yazılanları, başvurduğunuz sektörün terminolojisini kullanarak yazın. Eski işverenleriniz dışında kimsenin anlamayacağı teknik anlatımlardan kaçının.

Maaştan bahsetmeyin, sadece x’in altında verirseniz çalışmam gibi çok net bir kararınız varsa bundan bahsedin.

İşten ayrılma nedenlerini yazmayın. İşverenlerin en çok önem verdiği ve kararlarını etkileyen konu budur. Özgeçmiş yazısı bu nedenleri uzun uzadıya anlatacak yer değildir. En doğrusu, görüşme sırasında ayrıntılı bir şekilde açıklamaktır. Bana yollanan özgeçmişler içinde yer alan bazıları anlamsız, bazıları da işe alınma şansını neredeyse ortadan kaldıran “ayrılma nedenleri”nden örnekler aktarıyorum.

Çalıştığınız işyerinin ününden ya da yaptığı işlerden eğer durumunuzu açıklamak için gerekmiyorsa bahsetmeyin. Eski şirketinizi “satmayın”, eleştirmeyin. Yeriniz varsa firmanın ürünlerini, rekabetteki yerini yazabilirsiniz.

İşyerinde sorumluluğunuz dışında yaptığınız diğer işleri yazın, iyi etki yapar

• Sizi güçlü ve farklı kılacak hobi ve aktiviteleri yazın.

İş dışındaki zamanlarınızda neler yaptığınız sizi müstakbel işvereninize anlatır.

Hobilerinizin ve aktivitelerinizin en etkili ve ilginç olanlarını yazın, sıradan şeyler yazmayın. Örneğin “kitap okurum” cümlesiyle “Cumhuriyet tarihiyle ilgili tüm kitapları okurum” cümlesi arasında dağlar kadar fark vardır. Birinci cümle pek bir anlam ifade etmediği halde, ikinci cümlede bir ayrıcalık görülmektedir.

Aynı şekilde, “spor yaparım” ile “5 yıl lisanslı olarak voleybol oynadım, şu anda da devam ediyorum” cümleleri arasında; “müzik dinlerim” ile “1960’lı yılların rock eserlerinden oluşan bir CD koleksiyonum var” cümleleri arasındaki fark açıkça görülmektedir.

Yıllar boyunca incelediğim çok sayıdaki özgeçmişten ayırdığım doğru ve yanlış hobi cümlelerini aşağıya sıraladım. Önce sıradan olan, acemice yazılmış ve etkileyici olmayan örneklere bakalım:

Yabancı Dil Bölümünün Yazılması

Bu bölüm önemli, önemli olduğu kadar da yoruma açık bir bölümdür. Bildiğiniz yabancı dilleri yazmak tabii ki avantajınızdır. Burada sorun, dil bilginizin derecesini yazmaktır. Çünkü, “çok iyi”, “yeterli”, “akılcı” gibi sıfatları herkes farklı yorumlar.

Dilinizin derecesini yazarken size şu önerilerde bulunabilirim:

• Yabancı dille eğitim yapan bir kurumdan mezun olduysanız, diliniz için “çok iyi” dediğinizde bunu yeteri kadar desteklemiş olursunuz.
• Bir kursa giderek dil öğrendiyseniz, derecenizi yazdıktan sonra, gittiğiniz kursu, hangi yıllarda gittiğinizi, ne süre ve sıklıkta gittiğinizi yazın. Böylece daha inandırıcı olursunuz.
• Bir gazete ilanına cevap veriyorsanız, eğer durumunuz uyuyorsa ilandaki terminolojiyi kullanın. Yani, ilanda akıcı İngilizce isteniyor ve sizin durumunuz buna uyuyorsa, aynı terimi kullanabilirsiniz.

Dilbilginizin derecesini abartmayın. Eğer bilginizi gerçeğin üzerinde gösterirseniz sözlü ya da yazılı bir sınava tabi tutulduğunuzda zor durumda kalırsınız.

Bildiğiniz bilgisayar dilleri de bu bölüme yazılabilir.

Yine biraz örnek vereyim. İşte incelediğim çok sayıda özgeçmişten ayırdığım dil bilgisi bölümleri:

Suat Soysal'ın "İş Ararken" adlı kitabından özetler...

İş / Kariyer Hedefi ve Referans Bölümünün Yazılması

• İş / Kariyer hedefi yazmanın avantajları

Eğer çok iyi tanımlanmış bir kariyer hedefiniz varsa bunu yazıp tüm özgeçmişinizi de bu hedefe göre yazarsanız oldukça etkileyici bir yazınız olur. Örneğin hedefiniz iyi bir pazarlamacı olmaksa tüm özgeçmişiniz bu hedefi ve ilgili özelliklerinizi yansıtmalıdır.

Ayrıca siz hedefinizi yazmayınca, okuyan, sizin hedefinizin ne olduğunu anlamaya çalışır ve yanlış yorumlar yapabileceği gibi, yorum yapmaktan sıkılıp özgeçmişinizi değerlendirmeye almayabilir.

• İş / Kariyer hedefi yazmanın dezavantajları

Eğer çok belirlenmiş bir kariyer hedefi yazarsanız, işverene sizi benzer bir alanda ya da tamamen farklı bir alanda değerlendirme fırsatı vermemiş olursunuz. Bu çok önemlidir, çünkü bazen hiç aklınıza gelmeyecek bir pozisyon önerisiyle karşılaşabilirsiniz.

Kitaptan alınmış hissini veren standart cümlelerle yazılmış kariyer hedefleri özgeçmişinizi zayıflatır. İşte size bir İngilizce ve bir Türkçe örnek:

“To gain a responsible position in the field of marketing, where my creativity, analytic thinking and interpersonal skills will be utilized in a dynamic, challenging and rewarding business environment”

“Eğitimimi ve yeteneklerimi geniş bir şekilde kullanabileceğim, satış konusunda modern teknikleri uygulayan, benim gelişmeme de yardımcı olacak, dinamik ve atılımcı bir şirkette gelecek vaat eden bir pozisyon”

Yukarıdaki iki örneğe benzer yüzlerce özgeçmiş aldım ve hepsi bende fabrikasyon yazılmış, üzerine fazla düşünülmeden ve kopya çekilerek kâğıda dökülmüş hissini uyandırdı ve tabii ki özgeçmişin etkisini azalttı.

Mutlaka yazmak istiyorsanız, hedefinizi özgeçmişinize değil de ön mektuba yazmak daha iyidir, çünkü her işyerine göre uyarlanmış bir şey yazabilirsiniz ve esnekliği korumuş olursunuz.

• Referanslar

İşverenler, sizin esas olarak hakkınızda iyi şeyler söyleyecek kişileri referans olarak verdiğinizi bilirler. Yazacağınız bu kişiler hiç adı duyulmamış ve etkili görevlerde olan kişiler değilse yazmanın bir faydası yoktur. Ama yazdığınız kişiler iş dünyasında adından çok söz edilen, önde gelen kişilerse onları yazmanın etkisi büyüktür. Müstakbel işvereniniz, bu kişileri arayıp sizi sormasa bile, üzerinde iyi bir etki bırakmış olursunuz.

Referansları ya yazın, ya da yazmayın. “Tabii ki böyle olacak, üçüncü bir alternatif yok ki” diye düşünmeyin. Üçüncü ve çok kullanılan alternatif şu: “Referanslar görüşmede (ya da istenildiğinde) sunulacaktır” (İngilizce olarak “available upon request”). Özgeçmişleri incelerken bana en gereksiz gelen cümlelerden biri budur. Hiçbir zaman “ne güzel, referansları da varmış” diye düşünmem, çünkü referanslar sadece çok özel oldukları zaman ya da sorulacakları zaman önemlidir. Görüşme yapılmadan referanslar aranmayacağına göre böyle bir cümlenin faydası yoktur.

Referansları yazacaksanız, bunları ayrı bir kâğıda yazıp en sona eklemek daha doğrudur. Genelde 3 tane referans yeterlidir. Listeye adını, pozisyonunu, adres ve telefonunu yazın.

Kişisel Bilgiler Bölümünün Yazılması

• Hangi bilgiler yazılmalıdır?

Bu bölüme özgeçmişinizi güçlendirecek kişisel bilgiler yazılır. Kişisel bilgiler deyince ilk akla gelenler, yaş, medeni hal, askerlik ve fiziksel özelliklerdir. Özgeçmişinizi güçlendireceğini düşünmüyorsanız, hatta ilk bakışta dezavantajınıza olacak diye düşünüyorsanız buraya hiçbir şey yazmayabilirsiniz.

Bunlardan özellikle medeni halin yazılmasının pek faydası yoktur. Sizin evli, boşanmış, dul gibi terimlerle medeni halinizi tanımlamanız avantajdan çok dezavantaj getirebiler.

Yaş genellikle yazılabilir. Askerlik durumuysa faydalı bir bilgidir.

Genel Öneriler

• Başvurduğunuz firmaya “yağ çekmeyin!”

Genellikle bunun bir faydası olacağına ve görüşmeye çağrılmayı garantileyeceğine inanılır. Tam tersi olur ve görüşmeyi kaybedersiniz. İşte size gerçek hayattan firmaya “yağ çekme” örnekleri:

“Türkiye’de marketçiliğin anlamını ve niteliğini değiştiren sayın firmanızın yeni açacağı marketin, kuruluşunuzun başarılarına yeni ve çok parlak bir halka ekleyeceğine inanıyor ve atılımınızın hayırlı olmasını diliyorum.”

“Satış Müdürü’nden beklenenlerin güzelce ve akıllıca dile getirildiği ilanınızı okudum.”

“Sizinle çalışmayı istememin başlıca sebebi, yenilikçi, ileriye dönük, başarılı bir çalışma içinde oluşunuz ve ülkemizde insana en çok değer veren kuruluş olmanızdandır.”

”Her şeyden önce, yeni bir mağazalar zinciri açacağınız için sizlere teşekkür ederim.”

• Genel
• İş yaşamı felsefenizi özgeçmişinize yazmayın. Birincisi, insanlar bunu okumaktan sıkılabilirler; ikincisi, özgeçmişte felsefenizi uzun uzun yazacak kadar yeriniz yoktur.
• İş ilanını tartışmayın ya da eleştirmeyin. “Ürün Yöneticisi” aradığımız ilana gelen bir başvuruda şunlar yazıyordu: “14 yıllık tecrübeme dayanak ve bağışlamanız ümidiyle, ilandaki pozisyon tanımıyla görev tanımını okuyunca, bir kavram farklılığı göze çarpıyor ve bir noktaya kadar da yanlış anlamaya neden olmaktadır…” İlanı veren insanların genelde epeyce uğraştıktan sonra oluşturdukları ilan metnine bir eleştiriniz varsa (bir faydası olacaksa) bunu görüşmede yapın. Kısıtlı bir iletişim ortamı olan özgeçmişyazısında böyle bir riske girmeyin.
• Çok kişisel yorumlu cümlelerden kaçının: “Her zaman benim en muhteşem ümidim oldu ki…” gibi. Özgeçmiş yazısı bir kompozisyon denemesi değildir.
• Çok fazla, “ben, benim, bana…” iyi etki yapmaz. Kendinizi fazla abartmayın.
• “Ben işveren olsaydım beni işe alır mıydım?” diye sorarak özgeçmişinizi inceleyin.
• Kâğıdın en başına özgeçmiş, resume vb. Yazmayın.
• Postayla gelen yüzlerce özgeçmişten ayrılmak istiyorsanız elden götürün ya da kurye ile yollayın. Kurye ile yollamanın bir faydası da ellerine ulaştığından emin olursunuz. “Elimize ulaşmamış olabilir” mazeretini dinlemekten kurtulursunuz.
• “Benim background’uma faydalı olacak ve beni geliştirecek x pozisyonunu istiyorum” diye yazmayın, kendi çıkarınızı abartmış olursunuz.
• Özgeçmiş yazısı verdiniz diye işyerinin formunu doldurmaktan kaçınmayın çünkü başka bilgiler vardır ya da istedikleri format o olabilir.
• Özgeçmişinizi yazdıktan sonra mutlaka birilerine okutun ve görüşlerini alın.
• Özgeçmitinizin altına tarih ve imza atmayın; imza ön mektuba atılır.
• Özgeçmişinizi çalıştığınız firmanın antetli kâğıdına yazmayın, ispata gerek yok, kötü etki yapar.
• Asla “vs.” kullanmayın.

Özgeçmiş Kontrol Listesi

Şimdiye kadar anlattıklarımı maddeler halinde aşağıda özetliyorum. Bu listeyi özgeçmişinizi yazarken ya da yazdıktan sonra bir kontrol listesi olarak kullanabilirsiniz.

1. ( ) Herkesin kullandığı standart formu değil size uygun bir formu kullanın.
2. ( ) Farklı özgeçmiş hazırlıyorum diye hiç anlaşılmayan bir form yaratmayın
3. ( ) Normal olarak 2 sayfayı geçmeyin, 1 sayfaya sığdırmaya çalışın
4. ( ) El yazısıyla özgeçmiş yollamayın, elektronik daktilo ya da bilgisayar kullanın
5. ( ) Kolayca okunabilen bir yazı karakteri ve punto seçin
6. ( ) Puntolarla oynayarak yazıya hareketlilik kazandırın
7. ( ) Kalın (bold) harfler kullanarak yazıya hareketlilik kazandırın
8. ( ) Sol marjı en önemli şeyler için kullanın
9. ( ) İşe ve firmaya uygun kâğıt seçin; beyaz, ekru gibi renkleri tercih edin
10. ( ) Kâğıdınız ve zarfınız birbirine uygun olsun
11. ( ) Temiz, karalama ve tippex izi olmayan özgeçmişler hazırlayın
12. ( ) Özgeçmişinizi ön mektupsuz yollamayın
13. ( ) Özgeçmişinizi katlamadan yollayın
14. ( ) Özgeçmişiniz, temiz ve düzenli olsun, yazım hatası yapmayın
15. ( ) Fotoğraf ya koymayın, ya da iyi bir fotoğrafınızı koyun
16. ( ) “Ben” ifadesini genellikle kullanmayın
17. ( ) Kelime ve cümle tekrarından kaçının
18. ( ) Abartılı şeyler yazmayın
19. ( ) İsim, adres, telefon, resume, özgeçmiş gibi başlıklar atmayın
20. ( ) İsim, adres ve telefonu sola değil ortaya yazın
21. ( ) Kâğıdın en değerli üst bölümlerini en önemli bilgilerle doldurun
22. ( ) Adresi yazarken posta kodunu unutmayın
23. ( ) İlk ve ortaokulunuzu yazmayın
24. ( ) İş tecrübeniz az ise eğitiminizi detaylı anlatın
25. ( ) İş tecrübenizi yazarken, iş tanımı vermeyin, başarılarınızı yazın
26. ( ) Başvurunuza yararı olmayacak en eski işyerlerinizi yazmayın
27. ( ) En son işinizi en başa yazın
28. ( ) En son işinize en büyük yeri ayırın
29. ( ) En önemli sorumluluğunuza en fazla yeri ayırın
30. ( ) Doğru fiiller kullanın
31. ( ) İşten ayrılma nedeninizi yazmayın
32. ( ) Eski işyerlerinizi abartmayın, eleştirmeyin
33. ( ) Anlamını bilmediğiniz hiçbir şeyi yazmayın
34. ( ) Sıradan hobiler, aktiviteler değil, somu ve sizi güçlü kılacak şeyleri yazın
35. ( ) Gerçek olmayan hiçbir şey yazmayın
36. ( ) Yabancı dil bilginizi somut olarak tanımlayın ve abartmayın
37. ( ) Çok kesin sınırları olan bir kariyer hedefiniz yoksa, yazmayın
38. ( ) Kişisel bilgiler bölümüne gereksiz, fazla özel bilgiler yazmayın
39. ( ) “Referanslar istenirse verilecektir” ibaresini kullanmayın
40. ( ) Özgeçmişinizi yolladığınız firmaya “yağ çekmeyin”
41. ( ) Tarih yazmayın ve imza atmayın

Hatalı Özgeçmişlerin Düzeltilmesi - Genel Tekrar

Bu bölümde, iki tane özgeçmiş yazısını inceleyecek ve hatalarını belirledikten sonra bu hataları düzelteceğiz. Bu bölüm özgeçmiş konusunda anlattıklarımızın bir anlamda tekrarı olacak.

Ele alacağımız iki özgeçmiş örneğinin biri Türkçe, diğeri ise İngilizce yazılmış bir özgeçmiş olacak. Her iki özgeçmişte de aynı hatalar yapılmış olduğundan hataları ortak olarak listeleyeceğiz. Daha sonra da bu hataları gidererek doğru özgeçmişlere ulaşacağız.

Her iki özgeçmişte de ortak olan hataları sıralayalım:

1. “Özgeçmiş” ve “Resume” diye başlık atılmış, buna gerek yok.
2. Kâğıdın üçte biri (üst bölüm) kişisel bilgiler için kullanılmış, oysa buraya en önemli bilgiler yazılmalı.
3. Adı, soyadı gibi başlıklar atmaya gerek yok.
4. Adreste posta kodu kullanılmamış.
5. “Ben” ifadesi kullanmış.
6. Dersler yazılırken en sona etc/vs yazılmış. Derslerin vesairesi olmaz, bu ifade etkiyi zayıflatır.
7. Telefon yazılırken il kodu, yani “0.216” yazılmamış.
8. Adayın geçmişi ve kariyer hedefi gözönüne alındığında iş tecrübesi üstte, eğitim altta olmalı.
9. Eğitim fazla detaylı yazılmış, aldığı derslerden çok iş tecrübesi daha önemli, çünkü iş tecrübesine uygun yeni bir iş arıyor.
10. Okulların sırası yanlış; en başa ilkokul yazılmamalı, ayrıca ilk ve ortaokulu yazmaya gerek yok.
11. İş tecrübesi yazılırken “sorumluluklar” başlığı altında iş tanımı yazılmış, oysa başarılar yazılmalı.
12. Son ite (daha üst bir pozisyon olmasına rağmen) ilk işten daha fazla yer ayrılmalı idi.
13. Ofis araçları yazılırken, “faks ve daktilo” kullanıyorum yazmak yararsızdır, çünkü bunları kullanmak artık çok sıradan özelliklerdir.
14. Hobiler sıradan bir ifadeyle yazılmış.
15. Yabancı dil bilgisinin ne kadar olduğu açıklanmamış, düzeyi anlaşılmıyor.
16. Kariyer hedefi, bulabileceği işleri kısıtlıyor.
17. Bekâr olduğunu yazmaya gerek yok.
18. Referanslarla ilgili cümle yararsız ve boşuna yer kaplıyor.
19. Çok sayıda biçim hatası var: Küçük punto (helvetica 9), karışık diziliş, tekdüze yazım, dikkat önemli konulara yönlendirilmemiş, tablar karıştırılmış.
20. Doğum tarihi sadece yıl olarak yazılabilir, doğum yerini yazmak gereksiz.
21. Standart biçim kullanılmış, herkesin özgeçmişi ile aynı olmuş.

Şimdi bu iki özgeçmitteki hataları giderdik ve yeni iki özgeçmiş yazdık. Aşağıdaki doğru örneklerin, hatalı özgeçmişlerden ne kadar farklı olduğu hemen görülüyor. Dikkatli bir şekilde yukarıda belirtilen hataların nasıl giderildiğini inceleyin.